FARKINDA OLMADAN BÖCEK YİYORUZ

Karmin; Cochineal adlı böceğin kanı da dahil tüm vücudundan elde edilen bir katkı maddesi. Bazı ilahiyatçıların domuz eti kadar haram olduğunu belirttiği bir katkı maddesi. Etiketinde “E120” Yazıyorsa Böcek yiyeceğinizi bilmelisiniz. Karminik Asit adlı katkı maddesi, kaktüsleri mesken edinmiş bir böcek türünden elde ediliyor. Karmin böceği, kaktüs bitkisine kene gibi yapışarak hayatını sürdürür. Meksika’da bu iş için özel Karmin tarlaları kurulmakta, böcek ve larvaları üreticilerce toplanarak gıdalarımıza katılmak üzere toplanmakta.

Karmin böceğinin vücut ve yumurtalarından elde edilen Karminik asit’in, Avrupa Birliği EC kod sistemindeki karşılığı E120. Gıda endüstrisinin kırmızı renklendirici olarak kullandığı bu böceğin kanı, bedeni ve larvaları saf renklendirici (E120i) ve ham ekstrakt (E120ii) şeklinde pazarlanmakta. Hemen herkesin sofrasında vişne reçeli bulunmuştur. Çilekli pasta, kola, gazoz, vişne suyu, dondurma, kırmızı renkli sakızlar, çikolatalar, vesaire. Bunlar, hemen her gün tükettiğimiz gıdalar. Bu ürünlerin çoğunun; hiç bilmediğimiz ortak bir özelliği var: Böcek kanından üretilen bir katkı maddesi içermeleri. Karmin, kaktüs bitkileri üzerinde yaşayan koşineal adlı bir böcekten elde edilen kırmızı bir boyadır. Bu böcekler, kaynatma veya buharlaştırma yoluyla öldürülür ve vücutları ile yumurtalarından karminik asit adlı bir madde çıkarılır. Bu madde, gıda, içecek, kozmetik, tekstil ve boya sektörlerinde renklendirici olarak kullanılır. Avrupa Birliği’nde E120 koduna sahip olan bu katkı maddesi, bazı İslam bilginleri tarafından domuz eti kadar haram kabul edilir. Çünkü İslam hukukuna göre kesilmeyen bir hayvan kaynağından gelmektedir. Bir kilogram karmin üretmek için 150-160 bin böcek gereklidir ve üretim yöntemi kırmızının tonunu etkiler. Karmin içeren ürünleri tüketmenin sağlık ve etik

ÇOCUĞUNUZA BÖCEK YEDİRİR MİSİNİZ?

Karminik Asit adlı katkı maddesi; gıda, ilaç, tekstil ve boya sanayi gibi birçok endüstride kullanılmakta. Dondurma, sakız, süt ürünleri, pasta ve kekler, şekerler, jelatinli tatlılar, çikolatalar, soslar, salam ve sosisler, reçel ve marmelatlar, kola ve gazozlar, vişne suyu gibi çok sayıda yiyecek ve içeceğin yanı sıra; evlerimizin duvar boyalarında ve halısında, üzerimizdeki yahut bir cilt bakım ürünlerinde, ruj, pudra ve allıklarda, merhemler ve kozmetik ürünleri ile deterjanlarda da karşımıza çıkabilmekte.

HİPERAKTİVİTE, ASTIM, EGZAMA, UYKUSUZLUĞA YOL AÇIYOR

Alanında oldukça sabıkalı olan Amerikan İlaç ve Gıda Dairesi FDA, hemen her türlü katkı maddesini güvenli bulduğu gibi Karmin’i de güvenli bulmakta. AB örgütü olan EFSA ise Karmin’e karşı alerjik reaksiyonlarda artış olduğunu duyurdu. İngiliz Gıda Standartları Ajansı FSA (Foods Standard Agency); astım ve alerjik reaksiyonlara neden olduğunu, bazı insanlarda da alerjik reaksiyonların en şiddetlisi olan anafilaktik şok’a yol açtığını rapor ediyor.Michigan Üniversitesi’nden Dr. Baldwin başkanlığındaki bir heyet, Karmin’in anafilaksi olarak bilinen ciddi bir alerjik reaksiyona neden olabileceğini ispatladı. CSPI bu reaksiyon tedavisinin hastanede yatarak yapılması gerektiğini söylüyor.

Karmin, bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu reaksiyonlar hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Hiperaktivite, astım, egzama ve uykusuzluk gibi belirtiler gösterebilir. Hatta anafilaksi adı verilen hayatı tehdit eden bir duruma yol açabilir. Bu durumda hastaneye yatmak gerekebilir.Karminin sağlıklı ve etik bir alternatifi ise üzüm kabuğudur. Üzüm kabuğu da kırmızı bir renk verir ve doğal bir maddedir. Karmin içeren ürünleri tüketmek yerine üzüm kabuğu içeren ürünleri tercih etmek daha iyidir.

Corinne Geuget, Additifs Alimentaires adlı eserinde, Karmin’in neden olduğu riskleri şu şekilde sıralıyor: “Hiperaktivite, astım, egzama ve uykusuzluğa neden olduğu kanıtlanmıştır. Karsinojenik (yani kanser gelişmesine yol açma) ve mutajenik (mutasyona neden olma veyahut da insan bedeninde biyolojik değişim)e neden olabilir. Üreme sistemi ve metabolizma üzerindeki uzun vadeli yan etkileri konusunda henüz bir araştırma yapılmamıştır.”

Yaygın sonuç ise; özellikle çocuklar başta olmak üzere bazı kişilerde hiperaktivite artışına neden oluyor. Birçok batılı kaynak; Müslümanlar, Museviler ve vejetaryenlerin sakınmalarını önerirken, bizdeki bazı ilahiyatçılarda birbirlerinden farklı düşünüyor.

KURAN’A GÖRE HARAM

Karmin’in dinen caiz olup olmadığı din adamları tarafından tartışılan bir konu. Maide Suresi 3.ayette Cenab-ı Hak açık ve net bir şekilde, “Kan yemek Müslümanlara haram kılınmıştır” buyuruyor. Lakin bazı din adamları, Karmin içeren maddelerin haram olmadığını söylüyor.

Bu tezi savunanlar, üretim esnasında, böceğin kanının kullanılmadığı yahut kurutulma gibi işlemlerle kanın bazı mezheplere göre haram olma özelliğini yitirdiği görüşünü gerekçe olarak gösteriyorlar.

Mesela, Prof. Dr. Faruk Beşer, birçok üründe renklendirici ve tatlandırıcı olarak kullanılan Karmin maddesinin, İslam’a göre doğrudan doğruya haram denilemeyeceğini belirtip; “Hanefi kurallarına göre “mekruh” yani hoş olmayan, olmaması gereken. Yani kullanmak sakıncalıdır” diyor.

Hemen herkesin sofrasında vişne reçeli bulunmuştur. Çilekli pasta, kola, gazoz, vişne suyu, dondurma, kırmızı renkli sakızlar, çikolatalar, vesaire. Bunlar, hemen her gün tükettiğimiz gıdalar. Bu ürünlerin çoğunun; hiç bilmediğimiz ortak bir özelliği var: Böcek kanından üretilen bir katkı maddesi içermeleri.

Üretimdeki metot farklılıkları veya böceğin farklı türleri, kırmızı, mor ve pembe renk tonlarının oluşmasına neden oluyor. Bir kilo boya elde etmek için, 150-160 bin böcek gerekiyor.