Karaciğer kanseri nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Karaciğer kanseri, karaciğerinizin hücrelerinde ortaya çıkan bir kanserdir. Karaciğeriniz, karın boşluğunuzun sağ üst kısmında, diyaframın altında ve midenin üstünde yer alan futbol topu büyüklüğünde bir organdır.

Karaciğerde birkaç kanser türü oluşabilir. Karaciğer kanserinin en yaygın görülen türü ana karaciğer hücresinde (hepatosit) başlayan hepatosellüler karsinomadır. İntrahepatik kolanjiyokarsinoma ve hepatoblastoma gibi diğer karaciğer kanseri türleri daha az yaygındır.

Karaciğeri etkileyen bütün kanserler karaciğer kanseri olarak kabul edilmez. Kanser, vücudun başka bir bölgesinde başlayıp – kalın bağırsak, akciğer veya meme gibi – ve karaciğere yayılırsa karaciğer kanseri yerine metastatik kanser adını alır. Ve bu kanser türü, başladığı organın adını alır – kalın bağırsakta başlayarak karaciğere yayılmış kanseri tanımlamak için metastatik kalın bağırsak kanseri gibi. Karaciğere yayılan kanser, karaciğer hücrelerinde başlayan kanserden daha yaygındır.

Karaciğer kanseri belirti ve semptomları nelerdir?

Çoğu insanda primer karaciğer kanserinin erken aşamalarında belirti ve semptom yoktur. İşaretler ve belirtiler görüldüğünde aşağıdakileri içerebilir:

İstemsiz kilo kaybı
İştah kaybı
Üst karın ağrısı
Bulantı ve kusma
Genel zayıflık ve yorgunluk
Karın bölgesinde şişme
Cildinizin ve göz akınızın sararması (sarılık).
Beyaz, kirecimsi dışkı

Karaciğer kanseri belirti ve semptomları sonrası ne zaman doktora görünmeli?

Sizi kaygılandıran herhangi bir bulgu veya belirti yaşarsanız doktorunuzdan randevu alın.

Karaciğer kanseri nedenleri nelerdir?

Çoğu olguda karaciğer kanserine yol açan etmenler belirli değildir. Ancak bazı olgularda, sebep bilinir. Örneğin, belirli hepatit virüslerinin kronik enfeksiyonları karaciğer kanserine sebep olabilir.Karaciğer kanseri, karaciğer hücrelerinin DNA’sında – vücudunuzdaki her kimyasal işlem için talimatlar veren materyal- değişiklikler (mutasyonlar) oluştuğunda meydana gelir. DNA mutasyonları bu talimatlarda değişikliklere sebep olur. Bir sonuç, hücrelerin kontrol dışı büyümeye başlayıp nihayetinde kanserli hücrelerin oluşturduğu kitle olan tümörü oluşturabilmesidir.

Karaciğer kanseri risk faktörleri nelerdir?

Primer karaciğer kanseri riskini artıran faktörler aşağıdakileri içerir:

HBV veya HCV ile kronik enfeksiyon. Hepatit B virüsü (HBV) veya hepatit C virüsü (HCV) ile kronik enfeksiyon, karaciğer kanseri riskinizi arttırır.
Siroz. Bu ilerleyici ve geri dönüşümsüz durum karaciğerinizde nedbe dokusunun oluşmasına neden olur ve karaciğer kanserine yakalanma olasılığınızı arttırır.
Belirli kalıtsal karaciğer hastalıkları. Karaciğer kanseri riskini artırabilen karaciğer hastalıkları hemokromatozisi ve Wilson hastalığını içerebilir.
Bu kan şekeri bozukluğu olan insanlar şeker hastalığı olmayanlardan daha yüksek karaciğer kanseri riskine sahiptir.
Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı. Karaciğerde yağ birikmesi karaciğer kanseri riskini artırır.
Aflatoksinlere maruziyet. Aflatoksinler kötü koşullarda depolanan mahsullerde yetişen küfler tarafından üretilen zehirlerdir. Mısır ve yer fıstığı gibi mahsuller aflatoksinlerle kirlenmiş olabilir ki bu ürünlerden yapılmış gıdalarda da bulunabilir. ABD’deki güvenlik yönetmelikleri aflatoksin kirliliğini sınırlar. Aflatoksin bulaşı Afrika ve Asya’nın belli bölümlerinde daha yaygındır.
Aşırı alkol tüketimi. Uzun yıllar boyunca her gün ölçülü miktardan daha fazla alkol tüketimi, geri dönüşümsüz karaciğer hasarına yol açabilir ve karaciğer kanseri riskinizi artırabilir.

Karaciğer kanseri önlemek için neler yapılabilir?

Siroz riskinizi azaltın

Siroz karaciğerin yaralanmasıdır ve karaciğer kanseri riskini artırır. Aşağıdakileri yaparsanız siroz riskinizi azaltabilirsiniz:

Alkolü hiç değilse ölçülü için. Alkol kullanmayı seçerseniz, içeceğiniz miktarı sınırlayın. Kadınlarda, bu miktar günde bir kadehten fazla içilmemesi anlamına gelir. Erkeklerde ise günde iki kadehten fazla içilmemesi anlamına gelir.
Sağlıklı kiloda kalın. Mevcut kilonuz sağlıklı ise, haftanın çoğu günü egzersiz yaparak ve sağlıklı beslenmeyi seçerek bunu korumaya çalışın. Kilo vermeniz gerekiyorsa, her gün aldığınız kaloriyi azaltın ve yaptığınız egzersiz miktarını artırın.
Yavaş kilo vermeyi hedefleyin – her hafta 0.5 ila 1 kilogram.
Kimyasallara dikkat edin. Evde veya işyerinde kullandığınız kimyasallarla alakalı talimatları izleyin.
Hepatit B aşısı yaptırın
Hem yetişkinler hem de çocuklar için yüzde 90’dan fazla koruma sağlayan hepatit B aşısı ile hepatit B riskinizi azaltabilirsiniz. Aşı, bebekler, yaşlı erişkinler ve bağışıklık sistemi zayıf olanları da içeren hemen herkese yapılabilir.

Hepatit C’yi önleyecek tedbirler alın

Hepatit C aşısı bulunmamaktadır, ancak enfeksiyon riskinizi azaltabilirsiniz.

Cinsel partnerinizin sağlık durumunu bilin. Partnerinizde HBV, HCV veya başka cinsel yolla bulaşan enfeksiyon bulunmadığından emin değilseniz, korunmasız cinsel ilişkiye girmeyin. Partnerinizin sağlık durumunu bilmiyorsanız, cinsel birleşme esnasında her zaman prezervatif kullanın.

Intravenöz (IV) ilaçları kullanmayın, ancak bunu yaparsanız temiz bir iğne kullanın. Yasa dışı ilaçları enjekte etmeyerek HCV riskinizi azaltın. Ancak böyle bir şansınız yoksa, iğnenin steril olduğundan emin olun ve başkaları ile paylaşmayın. Kirlenmiş uyuşturucu gereçleri hepatit C enfeksiyonunun yaygın nedenidir. Toplumunuzdaki iğne değişim programlarından yararlanın ve ilaç kullanımınız için yardım istemeyi düşünün.
Piercing veya dövme yaptıracaksanız temiz ve emniyetli mağazalar arayın. Uygun şekilde sterilize edilmeyen iğneler hepatit C virüsünü yayabilirler. Piercing veya dövme yaptırmadan önce, bölgenizdeki mağazaları kontrol edin ve çalışanlara emniyet uygulamaları hakkında sorular sorun. Bir mağazadaki çalışanlar sorularınızı yanıtlamayı reddederse veya sorularınızı ciddiye almıyorsa, bunu tesisin sizin için uygun olmadığını gösteren bir işaret olarak kabul edin.

Karaciğer kanseri taramasını doktorunuza sorun

Genel nüfus için karaciğer kanseri taramasının karaciğer kanserinden ölme riskini azalttığı kanıtlanmadığından, genellikle tavsiye edilmez. Amerikan Karaciğer Hastalıkları Araştırmaları Derneği, karaciğer kanseri taramalarını, aşağıdakilere sahip insanlar dahil olmak üzere yüksek riskli olduğu düşünülen kişilerde önermektedir:Hepatit B ve aşağıdakilerden biri veya birkaçı için geçerlidir: Asyalı veya Afrikalı, sirozu olan veya ailesel karaciğer kanseri öyküsü olanlar

Hepatit C enfeksiyonu ve karaciğer sirozu

Otoimmün hastalık, aşırı alkol kullanımı, alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı ve kalıtsal hemokromatoz gibi diğer nedenlerden kaynaklanan karaciğer sirozu

Primer biliyer siroz

Taramanın artılarını ve eksilerini doktorunuzla görüşün. Riskinize bağlı olarak taramanın sizin için doğru olup olmadığına birlikte karar verebilirsiniz. Tarama tipik olarak altı ayda bir ultrason muayenesini içerir.

Karaciğer kanseri tanısı nasıl yapılır?

Karaciğer kanseri tanısını koymak için kullanılan testler ve işlemler aşağıdakileri içerir:

Kan testleri: Kan tahlilleri karaciğer fonksiyon anormalliklerini gösterebilir.
Görüntüleme Testleri. Doktorunuz, ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) taraması ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) gibi görüntüleme testlerini önerebilir.

İnceleme için bir karaciğer doku örneği alınması: Doktorunuz karaciğer kanserinin kesin tanısını koyabilmek için laboratuarda incelenmek üzere bir parça karaciğer dokusunun alınmasını önerebilir.

Karaciğer biyopsisi sırasında, doktorunuz doku örneği elde etmek için cildinizden karaciğerinizin içine ince bir iğne batırır. Laboratuarda, doktorlar kanser hücrelerini aramak için dokuyu mikroskop altında inceler. Karaciğer biyopsisi kanama, morarma ve enfeksiyon riski taşır.

Karaciğer kanseri evreleri nelerdir?

Kanser teşhis edildikten sonra, doktorunuz kanserin yayılımını (evresini) belirlemeye çalışacaktır. Evreleme testleri kanserin boyutunun ve yerinin ve yayılıp yayılmadığının belirlenmesine yardım eder. Karaciğer kanserinin evrelenmesinde kullanılan görüntüleme testleri arasında BT’ler, MR’lar ve kemik taramaları bulunur. Karaciğer kanserinin evrelenmesinde kullanılabilecek farklı yöntemler mevcuttur. Bir yöntem IV ila IV arasındaki Roma rakamlarını kullanırken, bir diğeri A’dan D’ye kadar olan harfleri kullanır. Doktorunuz tedavi seçeneklerinizi ve prognozunuzu belirlemek için kanserinizin evresini kullanır. Evre IV ve evre D, en kötü prognoza sahip en ileri evre karaciğer kanserini gösterir.

Karaciğer kanseri tedavi yöntemleri nelerdir?

Primer karaciğer kanserinin tedavisi, hastalığınızın yayılımına (evreye) olduğu kadar yaşınıza, genel sağlık durumunuza ve kişisel tercihlerinize bağlıdır.

Ameliyat

Karaciğer kanserini tedavi etmek için yapılan ameliyatlar aşağıdakileri içerir:

Tümörün alınması için yapılan ameliyat: Belirli durumlarda, doktorunuz, karaciğer kanserinin ve tümörünüz küçükse ve karaciğer fonksiyonunuz iyi ise onu çevreleyen sağlıklı karaciğer dokusunun küçük bir bölümünün alınması için bir ameliyat önerebilir.Bunun sizin için bir seçenek olup olmadığı kanserin karaciğerinizdeki konumuna, karaciğer fonksiyonlarınızın ne kadar iyi olduğuna ve genel sağlık durumunuza bağlıdır.

Karaciğer nakli ameliyatı: Karaciğer nakli ameliyatı esnasında, hastalıklı karaciğeriniz alınır ve vericiden alınan sağlıklı karaciğerle değiştirilir. Karaciğer nakli ameliyatı, yalnızca erken dönem karaciğer kanseri olan az sayıdaki hasta için bir seçenektir.

Lokal tedaviler

Karaciğer kanseri için lokal tedaviler doğrudan kanser hücrelerine veya kanser hücrelerini çevreleyen bölgeye uygulanan tedavilerdir. Karaciğer kanseri için lokal tedaviler aşağıdakileri içerir:

Kanser hücrelerinin ısıtılması: Radyofrekans ablasyon olarak adlandırılan bir işlemde, elektrik akımı kanser hücrelerini ısıtmak ve yok etmek için kullanılır. Cerrahınız bir ultrason veya BT taraması rehberliğinde karnınızdaki küçük kesilerden bir veya daha fazla ince iğneyi ilerletir. İğneler tümöre ulaştığında, bunlar elektrik akımı ile ısıtılır ve kanser hücreleri yok edilir.

Kanser Hücrelerini dondurmak: Kriyoablasyon, kanser hücrelerini yok etmek için aşırı soğuğu kullanır. İşlem sırasında, doktorunuz sıvı azot içeren bir aleti (kriyoprob) doğrudan karaciğer tümörlerinin üstüne yerleştirir. Ultrason görüntüleri kriyoprobu yönlendirmek ve hücrelerin dondurulmasını izlemek için kullanılır.

Tümöre alkol enjekte edilmesi: Alkol enjeksiyonu esnasında tümörlere doğrudan saf alkol deriden veya ameliyat esnasında enjekte edilir. Alkol tümör hücrelerinin ölmesine sebep olur.

Karaciğere kemoterapi ilaçlarının enjekte edilmesi: Kemoembolizasyon, karaciğere doğrudan güçlü anti-kanser ilaçlarının verildiği bir kemoterapi tedavisidir.

Radyasyon dolu boncukların karaciğere yerleştirilmesi: Radyasyon içeren minik küreler doğrudan tümöre radyasyon sağlayabilecekleri karaciğere doğrudan yerleştirilebilir.

Radyasyon tedavisi

Bu tedavi kanser hücrelerini öldürmek ve tümörleri küçültmek için X ışını ve protonlar gibi çok güçlü enerji kaynaklarını kullanır. Doktorlar, enerjiyi çevredeki sağlıklı dokuları koruyarak dikkatlice tümöre yönlendirirler.

Harici ışınlı radyasyon tedavisi sırasında bir masanın üzerine uzanırsınız ve bir makine enerji ışınlarını vücudunuzdaki kesin bir noktaya yönlendirir.

Stereotaktik radyocerrahi adı verilen özel bir radyasyon tedavisi türü, pek çok radyasyon ışınının eşzamanlı olarak vücudunuzdaki bir noktaya odaklanmasını içerir.

Hedefe yönelik ilaç tedavisi

Hedefe yönelik ilaçlar, bir tümör içindeki spesifik anormalliklere müdahale ederek çalışırlar. İleri evre hepatoselüler karsinomada, tedavi edilmeyen kansere göre, ilerlemeyi durdurduğu veya yavaşlattığı gösterilmiştir.

İlerlemiş karaciğer kanserinin kontrolünde sorafenib (Nexavar) gibi hedefe yönelik tedavilerin nasıl kullanılabileceğini anlamak için daha fazla çalışma yapılması gerekmektedir.

Destekleyici (palyatif) bakım

Palyatif bakım, ağrıyı ve ciddi hastalıkların diğer belirtilerini hafifletmeye odaklanan uzmanlaşmış tıbbi bakımdır. Palyatif bakım uzmanları, devam eden bakımınızı tamamlayan ayrı bir destek katmanı sağlamak amacıyla sizinle, ailenizle ve diğer doktorlarla birlikte çalışırlar. Palyatif bakım, ameliyat, kemoterapi veya radyasyon tedavisi gibi diğer agresif tedaviler devam ederken kullanılabilmektedir.

Palyatif bakım diğer bütün uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında, kanserli insanlar kendilerini daha iyi hissedebilirler ve daha uzun yaşayabilirler.Palyatif bakım, içerisinde doktorların, hemşirelerin ve özel eğitim almış diğer sağlık çalışanlarının yer aldığı bir ekip tarafından verilir. Palyatif bakım ekipleri, kanserli insanlar ve ailelerinin hayat kalitesini arttırmayı amaçlarlar. Bu bakım türü, alabileceğiniz iyileştirici tedaviler veya diğer tedavilerin yanı sıra sunulur.