Kuru öksürük vücudun oldukça doğal bir reaksiyonudur ve üst solunum yollarında oluşan herhangi bir tıkanıklık sırasında veya hava yollarında meydana gelen tahrişe tepki olarak gelişebilir. Öksürük türleri genellikle ıslak öksürük ve kuru öksürük olarak iki gruba ayrılır. Islak öksürük balgamlı veya mukuslu bir öksürükken, kuru öksürük balgam veya mukus üretmeyen bir öksürüktür.

Kuru öksürük, boğazda pürüzlü bir his bırakabilir ve boğazın tahriş olmasına veya gıdıklanmasına neden olabilir. Bu tip öksürük çeşitli hastalıkların, bozuklukların veya durumların bir belirtisi olabilir. Enfeksiyonlar, inflamasyon, travma, kanser gibi kötü huylu hastalıklar, hava yolu tıkanıklığı ve diğer anormal süreçler kuru öksürüğe neden olabilir. Ayrıca toz, duman gibi hafif tahriş edicileri soluduğunuzda da kuru öksürük gelişebilir. Alerji gibi bozukluklar veya viral larenjit gibi bulaşıcı hastalıklar da kuru öksürüğe yol açabilir.

Kuru öksürük genellikle altta yatan hastalığa veya duruma bağlı olarak diğer belirtilerle birlikte görülür. Bu belirtiler arasında ateş, nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi şikayetler bulunabilir. Kuru öksürüğün belirtileri arasında şunlar yer alabilir:

Kuru Öksürük Belirtileri 

• Havayollarında gıdıklanma hissi
• Balgamsız bir öksürük
• Göğüste hırıltı ve tıkanıklık hissi
• Öksürürken kuru bir ses
• Uykuyu zorlaştıran geceleyin artan öksürük

Kuru öksürük genellikle birkaç gün sürebilir veya soğuk algınlığının bir belirtisi olarak 1-2 haftaya kadar devam edebilir. Bu süre zarfında göğüste sıkışıklık, zorluk ve darlık gibi hisler yaşanabilir. Altta yatan tıbbi koşula veya risk faktörüne bağlı olarak, grip benzeri belirtiler, boğuk ses, mide bulantısı, burun akıntısı, boğaz ağrısı, şişmiş boyun lenf düğümleri, kusma gibi ek belirtiler de görülebilir.

Kuru öksürüğe, daha az görülen diğer belirtiler de eşlik edebilir:

• Ağız kokusu
• Diş eti kanaması
• İshal
• Yorgunluk
• Eklem ağrısı
• İştah kaybı
• İsilik
• İstenmeyen kilo kaybı

Hamilelikte Kuru Öksürük Belirtileri

Hamile kadınlar, çeşitli nedenlerden ötürü öksürüğe karşı daha savunmasızdır. Vücutta artan östrojen seviyeleri de buna katkıda bulunabilir. Bağışıklık sisteminin etkinliği hamilelik sırasında azalır ve bu da vücudun doğal savunma hattının zayıflamasına ve öksürüğe karşı savunmasız kalmasına neden olabilir. Hamileyken kuru öksürükten kurtulmanın yolu, belirtileri doğru şekilde tanımaktan geçer. Kuru öksürükle birlikte görülebilecek diğer belirtiler şunlar olabilir:

• Hırıltılı öksürükler
• Boğazda tıkanıklık
• Öksürükle birlikte mide bulantısı
• Uykuyu zorlaştıran öksürükler

Acil Tıbbi Yardım Gerektiren Kuru Öksürük Belirtileri

Bazı durumlarda, derhal değerlendirilmesi gereken ciddi veya yaşamı tehdit eden bir durumu gösterebilecek diğer belirtilerle birlikte kuru öksürük olabilir. Eğer siz veya bir başkası aşağıdaki gibi belirtiler yaşıyorsa hemen tıbbi yardım almak önemlidir:

• Nefes alıp vermede zorluk veya nefes darlığı
• Konuşmada zorluk
• Sık idrara çıkma
• Yüksek ateş
• Bacak veya ayak bileklerinin şişmesi
• Derin nefes alırken ağrılı kuru öksürük veya ağrı
• Kalp atış hızının artması
• Yutkunma sırasında kuvvetli ağrı

Komplikasyonlar

Kuru öksürük, birçoğu kolayca tedavi edilebilen bir enfeksiyöz veya enflamatuar sürecin bir belirtisi olabilir. Eğer açık bir neden olmadan kuru öksürük yaşarsanız veya öksürüğünüz kalıcı, tekrarlayıcı veya endişe verici ise bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Altta yatan neden teşhis edildikten sonra, doktorunuz tarafından belirtilen tedavi planının ardından, aşağıdakiler de dahil olası komplikasyonları geliştirme riskinizi azaltabilirsiniz:

• Kuru öksürük ishal veya kusma ile birlikte ortaya çıkarsa, dehidrasyon (sıvı kaybı)
• Azaltılmış sıvı alımına bağlı dehidrasyon
• Uyku problemleri nedeniyle oluşabilecek uyku bozuklukları
• Akut öksürük krizinden bayılma
• Genel yorgunluk
• Kusma

Kuru Öksürük Nedenleri

Kuru öksürük, birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Daha yaygın olarak, üst solunum yolu enfeksiyonları gibi durumlar sonucunda ortaya çıkar. Soğuk algınlığı gibi enfeksiyonlar genellikle kuru öksürüğe neden olabilirken, aynı zamanda balgamlı öksürüğe de yol açabilirler. İnatçı ve sürekli kuru öksürük, kronik durumların, örneğin boğmaca, amfizem veya astım gibi hastalıkların bir belirtisi olabilir. Kuru öksürüğün nedenleri daha ayrıntılı olarak şu şekilde açıklanabilir:

Yaygın Nedenler

Kuru öksürüğün sıkça görülen nedenleri şunlar olabilir:

Viral enfeksiyonlar: Soğuk algınlığı ve grip gibi viral enfeksiyonlar kuru öksürüğe neden olabilir. Bu tip enfeksiyonlar genellikle hastalığın başlangıcında veya daha ileri aşamalarında kuru öksürüğe yol açabilir. Öksürük, diğer belirtiler kaybolduktan sonra bile devam edebilir.

Alerjiler: Polen veya hayvan tüyleri gibi alerjenlere karşı olan alerjiler, burun ve göz tahrişine ek olarak boğazı da etkileyerek kuru öksürüğe neden olabilir. Saman nezlesi gibi alerjilerin öksürüğe yol açıp açmadığını belirlemek için alerji testi yapılabilir.

Hava kirliliği: Kirli hava, boğazı tahriş ederek kuru öksürüğe sebep olabilir. Sigara içilmeyen biri bile dumanlı bir ortamda bulunduğunda kuru öksürük yaşayabilir.

Asit reflüsü: Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu oluşan asit reflüsü, boğazı tahriş ederek kuru öksürüğe yol açabilir. Bu durum, gastroözofageal reflü hastalığının bir belirtisi olabilir.

Kuru öksürük Diğer Nedenleri

İlaçların Yan Etkisi: Bazı ilaçlar, özellikle hipertansiyon için kullanılanlar gibi, kuru öksürüğe yol açabilir.

Psikolojik Koşullar: Psikojenik öksürük adı verilen durumda, öksürük alışkanlık haline gelebilir ve fiziksel bir sebep olmadan ortaya çıkabilir. Bu tür öksürük genellikle kişi uykudadır ve fark edilmez.

Sinir ve Stres: Stresli durumlar, endişe ve sinir bozuklukları öksürük refleksini etkileyebilir ve kuru öksürüğe neden olabilir.

Sürekli Kuru Öksürük Nedenleri

Üç haftadan uzun süren kuru öksürük, altta yatan ciddi bir tıbbi durumun işareti olabilir. Bu durumlar şunları içerebilir:

Astım: Solunum yollarının iltihaplanması ve daralması sonucu tekrarlayan kuru öksürüğe yol açabilir.

Kalp Hastalıkları: Kalp yetmezliği veya akciğerlerde sıvı birikimi gibi kalp sorunları, özellikle gece kuru öksürüğü tetikleyebilir.

Akciğer Hastalıkları ve Kanser: Akciğer hastalıkları veya kanser, sürekli kuru öksürüğe sebep olabilir.

Boğmaca: Bordetella pertussis bakterisinin neden olduğu bir hastalık olan boğmaca, sık sık kuru öksürükle karakterize olabilir.

Tüberküloz (Verem):  Akciğerleri etkileyen bulaşıcı bir bakteriyel hastalık olan tüberküloz, kuru öksürüğe yol açabilir.

Kuru Öksürük Tedavisi

Kuru öksürük için kullanılan ilaçlar ve tedaviler şunlardır:

Öksürük Bastırıcılar (Antitüsifler):

Kuru öksürüğü azaltmak için kullanılan ilaçlar, öksürük refleksini kontrol altına alır. Pholcodine, dekstrometorfan, kodein, dihidrokodein ve pentoksiverin gibi aktif bileşenler içerebilirler. Öksürük bastırıcılar genellikle pastil veya sıvı formunda gelir ve bazıları reçete ile temin edilir. Yan etkiler arasında uyuşukluk, mide bulantısı, kusma ve kabızlık bulunabilir.

Soğuk Algınlığı ve Grip İlaçları:

Kuru öksürüğü hafifletmek için bazı soğuk algınlığı ve grip ilaçları kullanılabilir. Antihistaminikler, dekonjestanlar ve ağrı kesiciler gibi ilaçlar bu kategoride yer alır. Ancak, ilaçların ve dozların doktor tarafından belirlenmesi önemlidir.

Asit Reflüsü Tedavisi:

Asit reflüsü nedeniyle geceleyin kuru öksürüğe maruz kalanlar için asit blokerleri gibi ilaçlar önerilir. Ayrıca, yatmadan önce yemek yememek ve başınızı yüksek tutmak gibi kişisel önlemler alınabilir.

Alerji Tedavisi:

Alerjik reaksiyonlara bağlı kuru öksürük durumunda, alerji testleri yapılarak alerjenler belirlenir ve uygun tedavi planı oluşturulur.

Aile hekiminize başvurarak başlayabilirsiniz.

Altta yatan nedene bağlı olarak bir kulak burun boğaz uzmanı veya göğüs hastalıkları uzmanından yardım almanız gerekebilir. Bu uzmanlar belirtilerinizi değerlendirir, gerekli testleri yapar ve uygun tedaviyi önerirler.